Drewno

Opalanie drewnem wróciło do łask. W ostatnich latach wiele gospodarstw, zwłaszcza mających możliwość taniego zaopatrywania się w drzewny surowiec opałowy - w tym leśnych i rolnych, zdecydowało się na instalację urządzeń grzewczych opalanych polanami, szczapami. Przyczynił się do tego z pewnością wzrost cen oleju opałowego, gazu i prądu.

Sposoby wyrabiania drewna opałowego i technika kotłów grzewczych opalanych drewnem osiągnęły wysoki poziom rozwoju. Wartość opałowa drewna zależy od jego rodzaju, postaci wyróbki i wilgotności. Pomimo, że drewno opałowe rozlicza się niemal wyłącznie w jednostkach objętości - metrach sześciennych, to zasadniczo jego wartość opałową określa masa właściwa przeliczona na metry przestrzenne. Pewną różnicę w wartości opałowej wykazuje drewno iglaste i drewno liściaste. W przypadku takiej samej masy powietrzno-suchego drewna iglastego i liściastego nieco wyższą wartość opałową ma to drugie. Jeden metr sześcienny drewna bukowego odpowiada 215 litrom oleju opałowego. Pod uwagę trzeba jednak także wziąć korzyści dla środowiska naturalnego wynikające ze stosowania surowca odnawialnego, jakim jest drewno.

Podstawowym zaleceniem jest palenie wyłącznie drewnem suchym. Lakierowane lub impregnowane belki, płyty wiórowe lub sklejka w ogóle się nie nadają. Drewno może mieć najwyżej 20% wilgotności, co uzyskuje się po około dwóch latach suszenia. Świeże, a więc wilgotne drewno dymi i oddaje wilgotność, która osadza się w kominie powodując szkodliwe zawilgocenie.

Stosy drewna należy układać w miejscach suchych i przewiewnych, aby mogły łatwo schnąć. Drewno z różnych lat powinno leżeć osobno, by było wiadomo, jak długo jeszcze ma schnąć. Na magazyn doskonale nadaje się przewiewna szopa. Stos polan można ułożyć także w narożniku ogrodu albo pod samodzielnie wykonaną wiatą lub drewutnią. Można również usypać z nich stertę luzem i przykryć prowizorycznym dachem. W przypadku tradycyjnych stosów, za przykrycie służy zewnętrzna warstwa opału. Gotowe do użytku drewno najlepiej składować w pobliżu domu, aby nie było do niego daleko podczas deszczowych dni.

Wartości opałowe

Wartość opałowa drewna zależy w dużym stopniu od gatunku oraz wilgotności.
Większą wartość opałową mają gatunki drzew liściastych o dużej gęstości takie jak grab, buk, dąb, brzoza.
Poniżej przedstawiamy porównanie wartości opałowej drewna w stosunku do innych paliw oraz zależność wartości opałowej od wilgotności.

Tab. 1: Porównanie wartości opałowych podstawowych paliw

Paliwo	Wartość opałowa [MJ/kg]
Lekki olej opałowy	42,0
Gaz ziemny GZ-50	37,0
Węgiel kamienny	31,0
Koks	28,5
Węgiel brunatny	15,0
Drewno (suche)	15,0

Tab. 2: Gęstości różnych gatunków drewna

Gatunki drewna	Gęstość drewna świeżo ściętego [kg/m3]	Gęstość drewna całkowicie suchego [kg/m3]
iglaste
sosna	700	480
modrzew	760	600
świerk	740	430
jodła	1000	450
liściaste
dąb	1080	710
wiąz	950	680
jesion	920	750
buk	990	730
grab	1080	830
olcha	690	530
brzoza	650	650
klon	870	660
lipa	730	530

Wartość opałowa w zależności od wilgotności drewna

Jak widzimy (tabela 2 i powyższy wykres) wilgotność drewna ma duży wpływ na jego kaloryczność, a co za tym idzie na zużycie opału w sezonie. Łatwo to wytłumaczyć jeśli uświadomimy sobie, że przed spaleniem drewna duża część energii musi zostać przeznaczona na odparowanie wody w nim zawartej. Przykładowo świeżo ścięta sosna ma gęstość 700 kg/m3, natomiast w stanie całkowicie suchym jej gęstość wynosi 480 kg/m3. Różnica ok. 220 l wody musi zostać podgrzane powyżej 100°C i zamienione w parę wodną w przypadku palenia mokrym drewnem. Duża ilość pary wodnej w spalinach wpływa niekorzystnie na układ wymiennikowy kotła oraz na komin zwiększając osiadanie zanieczyszczeń. Reasumując wilgotność drewna przeznaczonego jako opał nie powinna przekraczać 25%, a optymalnie powinna mieścić się w granicach 10-18%.

Waga drewna

Tab. 3: Przykładowe przeliczenie wagi wg gatunku drewna

Gatunek drewna	Ciężar drewna suchego 1 mp [kg]	Przelicznik mp/m3	Ciężar drewna suchego 1 m3 [kg]
Jodła	265	0,67	395
Modrzew	330	0,62	532
Sosna	270	0,62	435
Świerk	300	0,67	447
Brzoza	340	0,62	548
Buk	390	0,67	582
Dąb	385	0,62	620
Grab	410	0,67	612
Olcha	335	0,52	540
Topola	320	0,62	515